ناترازی یعنی فاصله رو به گسترش میان «هزینههای واقعی ارائه خدمت» و «درآمدهای اپراتورها»، فاصلهای که اگر بهموقع اصلاح نشود، نهتنها کیفیت سرویسها را تهدید میکند، بلکه مسیر توسعه فناوری در کشور را نیز با وقفه و عقبماندگی جدی روبهرو خواهد کرد.
هزینههای اپراتورها در ایران، ماهیتی ترکیبی و عمدتاً ارزی دارد. بخش قابلتوجهی از تجهیزات شبکه وارداتیاند و قیمت آنها مستقیماً تحت تأثیر نرخ ارز و محدودیتهای ناشی از تحریمها قرار میگیرد. در سالهای اخیر، علاوه بر دشواریها و محدودیتهای ناشی از تورم افسارگسیخته، هزینه تأمین تجهیزات شبکه نسل چهار و پنج، تا چند برابر افزایش یافته، در حالی که درآمد اپراتورها به دلیل ثبات اجباری تعرفهها، تقریباً ثابت مانده است. این شکاف، همان ناترازی خطرناکی است که بهصورت تدریجی، شبکه را فرسوده و توسعه را کند میکند.
عامل مهم دیگر، افزایش انفجاری مصرف دیتا در ایران است. امروز درصد بالایی از ترافیک اینترنت کشور، روی شبکه موبایل جابهجا میشود و مصرف دیتای کاربران طی پنج سال اخیر، چند برابر شده است. این رشد طبیعی و مطلوب، نیازمند سرمایهگذاری مستمر در افزایش ظرفیت شبکه، توسعه سایتها، فیبر نوری و ارتقای تجهیزات است. اما هنگامی که هزینهها دلاری و فزاینده باشد و درآمدها ریالی و ثابت، امکان پاسخگویی به رشد مصرف، محدود میشود. به همین دلیل است که اپراتورها ناچارند با منابع محدود، شبکهای چند ۱۰ میلیون کاربره را پایدار نگه دارند؛ کاری که بهتدریج، به کاهش کیفیت، سرعت و تجربه کاربری منجر میشود.
تبعات ناترازی، فقط به کاربران نهایی و افراد حقیقی محدود نمیشود و همه بازیگران و ذینفعان اقتصاد دیجیتال را در بر میگیرد. کسبوکارهای آنلاین، شرکتهای استارتاپی، حوزه تجارت الکترونیک، خدمات دولت الکترونیک و حتی شبکه بانکی، همگی روی شبکه پایدار اپراتورها بنا شدهاند. هر میزان آسیب به زیرساخت ارتباطی، مستقیماً به بهرهوری اقتصاد ملی ضربه میزند. به بیان دیگر، ناترازی اپراتورها، ناترازی در اقتصاد دیجیتال ایران است.
مواجهه با این مشکل، نیازمند یک دیدگاه ملی است. باید پذیرفت که صنعت ارتباطات، برخلاف تصور عمومی، صنعتی سودآور و بیدغدغه نیست. این صنعت امروز یکی از بالاترین نسبتهای هزینه سرمایهای به درآمد را دارد و عملاً هر سال، بیش از پیش از درآمد خود هزینه میکند تا شبکه خاموش نشود. ادامه این مسیر، میتواند آینده توسعه ۵G، پروژههای فیبرخانگی، اینترنت اشیا و خدمات نوآورانه را کند یا متوقف کند.
طبیعی است که مردم نیز در شرایط سخت اقتصادی قرار دارند و هر افزایش قیمتی فشارآور است، اما گفتوگو درباره تعادل مالی اپراتورها نه به معنای دفاع از گرانی، بلکه دفاع از کیفیت شبکهای است که همه مردم، کسبوکارها و دولت به آن وابستهاند. ناترازی، اگر امروز دیده و اصلاح نشود، فردا با هزینهای بسیار سنگینتر گریبانگیر کشور خواهد شد. راهحل، رویکردی ملی برای حفظ پایداری صنعت ارتباطات و تضمین آینده دیجیتال ایران است.
دیدگاهتان را بنویسید