فهرست محتوا
سیاسی شدن توافق گاز و تعهدات ناتمام
سرمایه‌گذاری‌های حیاتی در خطر؛ فشار شرکت‌های لویاتان بر تل آویو
هیچ تعهد قانونی برای «اسرائیل» وجود ندارد
سرمایه‌گذاری‌های میدان لویاتان در خطر است
ادعاهای صادراتی به اروپا زیر سؤال رفت
سناریوهای اضطراری مصر
تأثیر بر جایگاه منطقه‌ای ایران در بازار گاز
رقابت در بازارهای اروپایی (غیرمستقیم):
ضعف ائتلاف منطقه‌ای ضد ایران
پیامدهای سیاسی و دیپلماتیک
نمایش عدم قابلیت اطمینان اسرائیل
تمرکز مجدد مصر بر راهکارهای جایگزین
جمع‌بندی
این توافق که تقریبا ۳۵ میلیارد دلار ارزش دارد و تامین نزدیک به ۱۳۰ میلیارد متر مکعب گاز را تا سال ۲۰۴۰ پوشش می‌دهد، به طور فزاینده‌ای به عنوان یک ابزار سیاسی داخلی توسط بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر و ائتلاف راست افراطی او مورد استفاده قرار گرفته است. مقامات مصری می‌گویند که این سیاسی شدن، برخلاف تعهدات «اسرائیل» برای تامین گاز است.
سیاسی شدن توافق گاز و تعهدات ناتمام
شاخص‌های فعلی نشان می‌دهد که این توافق پیش از اجرای برنامه‌ریزی شده در ۳۰ نوامبر، در بحبوحه اختلافات سیاسی در تل آویو و مسائل فنی و نظارتی قبلی که مقامات اسرائیلی ادعا کرده بودند حل شده‌اند، وارد یک مسیر پیچیده شده است. قاهره در حالی که جریان گاز متوقف شده است، به دنبال جایگزین‌هایی برای آن می‌گردد. منابع عالی‌رتبه در وزارت نفت مصر به العربی الجدید گفتند: میزان عرضه گاز «اسرائیل» در حال حاضر بین ۸۵۰ میلیون تا یک میلیارد فوت مکعب در روز طبق توافق اولیه سال ۲۰۱۹ است. با این حال، «اسرائیل» از اجرای اصلاحات مصوب ژوئیه ۲۰۲۵ که خواستار افزایش تدریجی جریان گاز به ۱.۳ میلیارد فوت مکعب تا پایان امسال، ۱.۶ میلیارد فوت مکعب در بهار ۲۰۲۶ و در نهایت ۱.۸ تا ۲ میلیارد فوت مکعب در طول تابستان است، طفره می‌رود. به گفته این منابع، «اسرائیل» ماه‌های اخیر برای توجیه عدم افزایش جریان گاز، به «نقص فنی» استناد کرده است، اما این مسائل در اکتبر به طور کامل حل شدند. بحث و گفتگوها در داخل دولت «اسرائیل» و کمیته‌های کنست اکنون به انگیزه‌های سیاسی برای توقف توافق تکمیلی اشاره دارد که عمدتاً مربوط به درگیری غزه، حضور نظامی مصر در سینا و فشار در داخل «اسرائیل» برای مذاکره مجدد در مورد قیمت گاز است.
سرمایه‌گذاری‌های حیاتی در خطر؛ فشار شرکت‌های لویاتان بر تل آویو
با وجود این عدم قطعیت، شرکت‌های فعال در میدان لویاتان، از جمله شورون، نیومد انرژی و ریتیو، همچنان به این توافق پایبند هستند. با این حال، اقدامات اخیر دولت مصر نشان دهنده آمادگی برای کاهش شدید یا توقف جزئی در عرضه گاز «اسرائیل» است که تا تابستان ۲۰۲۶ ادامه خواهد داشت.
هیچ تعهد قانونی برای «اسرائیل» وجود ندارد
حسام عرفات، کارشناس نفت در این باره گفت: توافق تکمیلی با «اسرائیل» همچنان یک تفاهم‌نامه غیرالزام‌آور است، به این معنی که این رژیم می‌تواند بدون مجازات مالی یا قرار گرفتن در معرض داوری از آن خارج شود، در حالی که توافق اولیه تا سال ۲۰۳۵ به قوت خود باقی است. به گفته این کارشناس، ائتلاف نتانیاهو این توافق را به میدان نبردی برای منازعات سیاسی داخلی در بحبوحه ادعاهای فساد و سوء مدیریت جنگ در غزه تبدیل کرده است.
سرمایه‌گذاری‌های میدان لویاتان در خطر است
عرفات معتقد است که «اسرائیل» بعید است با توجه به فشار شرکای بین‌المللی در میدان لویاتان، صادرات را به طور کامل متوقف کند. این شرکت‌ها برای انجام قراردادهایی به ارزش حدود ۲۰ میلیارد دلار که به سرمایه‌گذاری‌های بیش از ۱۵ میلیارد دلار مرتبط هستند و دارایی‌هایی هستند که «اسرائیل» به راحتی نمی‌تواند مسیر آنها را تغییر دهد یا جایگزین کند، به شبکه مصر به عنوان تنها مسیر صادراتی مناسب، متکی هستند. شرکت‌های اداره‌کننده این میدان از دولت «اسرائیل» خواسته‌اند تا ۳۰ نوامبر موضع خود را در مورد تأیید توسعه میدان و نهایی کردن مسیر خط لوله ساحلی متصل به مصر روشن کند و هشدار داده‌اند که ادامه تاخیرها، سرمایه‌گذاری‌های آنها را به خطر می‌اندازد.
ادامه متن با دو میان تیتر جدید:
ادعاهای صادراتی به اروپا زیر سؤال رفت
در همین حال، منابع بخش گاز مصر، صحبت‌های «اسرائیل» در مورد صادرات گاز به قبرس یا اروپا از طریق یونان را رد کردند و چنین پیشنهادهایی را با توجه به هزینه‌های زیرساختی بیش از ۱۰ میلیارد دلار، از نظر اقتصادی غیرقابل اجرا دانستند. آنها این لفاظی‌ها را «پیام‌رسانی سیاسی برای مصرف داخلی» توصیف کردند. مقامات مصری معتقدند که تهدید به توقف عرضه عملی نیست و می‌گویند هرگونه اقدامی از این دست به اعتماد جهانی به اعتبار تجاری «اسرائیل» آسیب می‌رساند.
سناریوهای اضطراری مصر
طی دو هفته گذشته، مصر مجموعه‌ای از جلسات را در آکادمی نظامی ناصر با کارشناسان نظامی، نفتی و اقتصادی برگزار کرده است تا برای اختلالات احتمالی آماده شود. بر اساس گزارش ترکیه تودی، در این مذاکرات، کاهش وابستگی به گاز طبیعی، تامین سه میلیارد دلار اضافی برای خرید گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) تا سال ۲۰۲۶، برنامه‌های اضطراری برای کارخانه‌های مایع‌سازی در دمیاط و ایدکو و هماهنگی با آمریکا برای اطمینان از ادامه این توافق به عنوان بخشی از توافق سیاسی داخلی «اسرائیل» بررسی شد.
تأثیر بر جایگاه منطقه‌ای ایران در بازار گاز
اگرچه ایران صادرکننده مستقیم گاز به مصر نیست، اما این واقعه بر رقابت منطقه‌ای در بازار گاز تأثیر می‌گذارد:
رقابت در بازارهای اروپایی (غیرمستقیم):
هدف اصلی این توافق، تأمین گاز برای اروپا (از طریق خطوط لوله مصر به مدیترانه و سپس ال‌ان‌جی) بود. اگر اسرائیل نتواند تعهدات خود را عملی کند، اروپا همچنان به دنبال منابع جایگزین خواهد بود.
فرصت برای ایران: در کوتاه‌مدت، این امر می‌تواند بازار گاز صادراتی ایران (به‌ویژه در صورت توسعه زیرساخت‌های ال‌ان‌جی) را در برابر اروپا جذاب‌تر کند، زیرا یکی از رقبای منطقه‌ای (گاز اسرائیل/مصر) با مشکلات عملیاتی روبرو شده است. البته این مزیت بسیار وابسته به رفع تحریم‌های بین‌المللی است.
ضعف ائتلاف منطقه‌ای ضد ایران
توافق گازی بین اسرائیل و مصر بخشی از تلاش گسترده‌تر برای ایجاد یک بلوک انرژی منطقه‌ای بود که اهداف سیاسی خاصی در قبال ایران داشت. هرگونه تنش یا شکست در این ائتلاف، به معنی کاهش انسجام آن در مقابل محور شرقی (ایران، روسیه، چین) تلقی می‌شود.
تأثیر عملی: بدعهدی اسرائیل، اعتبار این ائتلاف را تضعیف کرده و فضای مانور دیپلماتیک ایران را در مذاکرات منطقه‌ای (مانند سوریه، لبنان و عراق) اندکی بهبود می‌بخشد، زیرا شکافی در جبهه مقابل ایجاد شده است.
پیامدهای سیاسی و دیپلماتیک
نمایش عدم قابلیت اطمینان اسرائیل
هنگامی که یک کشور (اسرائیل) در اجرای تعهدات اقتصادی بزرگ خود (حتی در شرایط سیاسی مساعد) تعلل می‌کند، این امر به عنوان یک نکته دیپلماتیک توسط ایران و متحدانش مورد استفاده قرار می‌گیرد تا ثابت کنند اسرائیل یک شریک قابل اعتماد در بلندمدت نیست. این روایت می‌تواند در مذاکرات منطقه‌ای و بین‌المللی به نفع ایران باشد.
تمرکز مجدد مصر بر راهکارهای جایگزین
مصر به دنبال تأمین منابع جایگزین است (مانند خرید LNG با هزینه بالا). این وضعیت باعث می‌شود که مصر در محاسبات استراتژیک خود، نیاز به منابع انرژی پایدار و قابل اتکا (مانند ایران در گذشته یا در آینده) را مجدداً ارزیابی کند.
جمع‌بندی
تأثیر مستقیم بر اقتصاد ایران ناچیز است؛ زیرا ایران در حال حاضر نقشی در زنجیره تأمین گاز مصر ندارد.
تأثیر غیرمستقیم قابل توجه است: این واقعه بر تضعیف ائتلاف انرژی منطقه‌ای علیه ایران و کاهش اعتبار اسرائیل به عنوان یک شریک تجاری قابل اتکا تأکید می‌کند و در صورت بهبود روابط منطقه‌ای ایران، می‌تواند یک پنجره کوتاه‌مدت برای ایران در بازار انرژی باز کند.
منبع:
ایسنا
گسترش نیوز
صنعت و معدن
اسرائیل نارو زد ؛ توافق ۳۵ میلیارد دلاری گروگان گرفته شد
انرژی
اسرائیل نارو زد ؛ توافق ۳۵ میلیارد دلاری گروگان گرفته شد
کدخبر:
۳۶۵۲۱۰
پریا ابراهیمی
۱۴۰۴/۰۹/۰۲ ۱۹:۵۰:۱۸
دیدگاهتان را بنویسید