دو غول انرژی، قطر انرژی و توتال انرژی، با همراهی دولت عراق، ساخت پروژه‌ای عظیم به ارزش ۱۳ میلیارد دلار را برای توسعه زیرساخت‌های نفت، گاز و آب در جنوب عراق آغاز کردند؛ طرحی استراتژیک که قرار است به امنیت انرژی و آبی این کشور شتابی تازه ببخشد.
قرارداد طلایی در بغداد
در اقدامی که می‌تواند موازنه انرژی در منطقه را تغییر دهد، وزرای انرژی قطر و مدیران ارشد توتال انرژی در بغداد با نخست‌وزیر عراق، محمد شیاع السودانی، دیدار و رسماً آغاز ساخت پروژه تأمین آب از دریا (CSSP) و فاز دوم بازسازی میدان نفتی آرتاوی را اعلام کردند. این دو پروژه، مهره‌های کلیدی در پازل «پروژه یکپارچه رشد گاز عراق (GGIP)» هستند؛ طرحی چندمرحله‌ای با سرمایه‌گذاری بیش از ۱۳ میلیارد دلار که هدف آن تقویت زیرساخت‌های انرژی عراق و تبدیل این کشور به یکی از بازیگران اصلی در بازار گاز جهانی است. شراکت استراتژیک قطر انرژی (۲۵%)، توتال انرژی (۴۵% به عنوان اپراتور) و شرکت نفت بصره (۳۰%)، نشان از عزم جدی برای اجرای این طرح تحول‌آفرین دارد.
تأثیرات زنجیره‌ای بر ایران؛ از تنش آبی تا رقابت انرژی!
این توافقنامه تنها بر رونق اقتصادی عراق تأثیر نمی‌گذارد، بلکه پیامدهای قابل توجهی برای ایران خواهد داشت. پروژه CSSP با تصفیه روزانه ۵ میلیون بشکه آب دریا و انتقال آن به میادین نفتی جنوب عراق، به طور مستقیم برداشت آب شیرین از رودخانه‌های دجله و فرات را کاهش می‌دهد. این اقدام، علاوه بر کمک به «کاهش تنش آبی منطقه»، می‌تواند بر تخصیص منابع آبی بین ایران و عراق، به ویژه در شرایط خشکسالی‌های اخیر، فشار بیشتری وارد کند. همچنین، آزادسازی روزانه ۲۵۰ هزار متر مکعب آب شیرین، تعهد عراق به «امنیت آبی بلندمدت» خود را نشان می‌دهد؛ امنیتی که ممکن است در مقابل، امنیت آبی ایران را با چالش‌های جدیدی روبرو سازد.
از سوی دیگر، توسعه میدان نفتی آرتاوی و افزایش تولید آن به ۲۱۰ هزار بشکه در روز از سال ۲۰۲۸، عراق را به یکی از بازیگران کلیدی در بازار انرژی تبدیل خواهد کرد. این افزایش تولید، در کنار بازیافت گازهای مشتعل‌شده و راه‌اندازی نیروگاه‌های برق با انرژی پاک، توان رقابتی عراق را در حوزه انرژی افزایش می‌دهد. این در حالی است که ایران با «ابر بحران» ناترازی انرژی دست و پنجه نرم می‌کند و چنین سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در همسایگی، می‌تواند رقابت بر سر منابع و بازارهای انرژی را تشدید کند./انرژی پرس
تأثیرات این اتفاق بر ایران:
این پروژه عظیم گازی و آبی در عراق، می‌تواند تأثیرات چندوجهی بر ایران داشته باشد:
تشدید تنش آبی: با توجه به اینکه پروژه CSSP بخش قابل توجهی از آب مورد نیاز میادین نفتی عراق را از طریق تصفیه آب دریا تأمین می‌کند و از برداشت آب شیرین از دجله و فرات می‌کاهد، این امر می‌تواند بر وضعیت منابع آبی مشترک و حقابه ایران از رودخانه‌های مرزی فشار بیشتری وارد کند، به خصوص در شرایطی که ایران خود با بحران کمبود آب مواجه است.
رقابت فزاینده در بازارهای انرژی: افزایش تولید نفت و گاز عراق از طریق پروژه‌هایی مانند GGIP، به طور مستقیم توان رقابتی این کشور را در بازارهای جهانی انرژی افزایش می‌دهد. این مسئله می‌تواند بر قیمت نفت و گاز در منطقه و سهم ایران از این بازارها تأثیرگذار باشد، به ویژه در شرایطی که ایران خود با چالش ناترازی انرژی و محدودیت در توسعه میادین نفتی و گازی روبرو است.
تغییر موازنه قدرت منطقه‌ای: سرمایه‌گذاری کلان خارجی (قطر و توتال) در بخش انرژی عراق، به تقویت جایگاه این کشور در منطقه و افزایش نفوذ آن در معادلات انرژی خاورمیانه منجر خواهد شد. این امر می‌تواند موقعیت ژئوپلیتیکی ایران را تحت تأثیر قرار داده و نیاز به دیپلماسی فعال‌تر در حوزه انرژی را افزایش دهد.
الگوبرداری یا رقابت در پروژه‌های مشابه: موفقیت این پروژه‌ها در عراق، می‌تواند الگویی برای کشورهای منطقه باشد. ایران نیز اگر بتواند بر چالش‌های تأمین مالی و فنی خود غلبه کند، ممکن است به سمت پروژه‌های مشابه برای توسعه پایدار میادین نفتی و گازی خود (مانند استفاده از آب دریا در سواحل جنوبی) سوق داده شود، هرچند که در حال حاضر با موانع جدی روبروست.
پریا ابراهیمی
دیدگاهتان را بنویسید