در حالی که قطعی برق به کابوس روزمره ایرانیان تبدیل شده، ایده نصب پنل‌های خورشیدی روی پشت‌بام برای تولید برق مستقل، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. این سیستم‌ها در بسیاری از کشورهای دنیا، از اروپا تا آمریکا، بخشی از نیازهای برقی خانه‌ها را تأمین می‌کنند. اما در ایران، موانعی مثل هزینه‌های بالا، تعرفه‌های یارانه‌ای برق و پیچیدگی‌های فنی، این ایده را با چالش‌هایی جدی مواجه کرده است.
اجزای اصلی یک سیستم خورشیدی خانگی
برای راه‌اندازی یک نیروگاه خورشیدی خانگی، به اجزای مختلفی نیاز است:
-
پنل‌های خورشیدی: قلب سیستم که نور خورشید را به برق مستقیم (DC) تبدیل می‌کنند.
-
اینورتر: برق DC را به برق متناوب (AC) ۲۲۰ ولت برای استفاده در لوازم خانگی تبدیل می‌کند.
-
باتری: برای ذخیره انرژی در طول روز و استفاده در شب یا هنگام قطعی برق ضروری است، اما گران‌ترین بخش سیستم محسوب می‌شود.
-
شارژ کنترلر: جریان برق ورودی به باتری‌ها را مدیریت می‌کند تا از آسیب به آن‌ها جلوگیری شود.
-
تجهیزات جانبی: شامل سازه‌های فلزی، کابل‌ها، فیوزها و اتصالات ایمنی برای نصب و بهره‌برداری ایمن.
برای نصب این سیستم، به حدود ۳۰ تا ۴۰ متر مربع فضای بدون سایه (مثل پشت‌بام یا حیاط) نیاز است.
هزینه‌های سرسام‌آور نصب پنل خورشیدی
فرض کنید یک خانواده ایرانی روزانه ۱۰ کیلووات ساعت برق مصرف می‌کند. برای تأمین این میزان برق و ذخیره آن، به سیستمی با ظرفیت ۳ تا ۵ کیلووات نیاز است. با نرخ دلار ۹۰ هزار تومان، هزینه‌های تقریبی به شرح زیر است:
-
پنل‌های خورشیدی: ۴۵ تا ۷۲ میلیون تومان (۵۰۰ تا ۸۰۰ دلار به ازای هر کیلووات).
-
اینورتر: ۴۵ تا ۹۰ میلیون تومان (۵۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار).
-
باتری (برای ذخیره ۱۰ کیلووات ساعت): ۳۶۰ تا ۷۲۰ میلیون تومان (۴۰۰۰ تا ۸۰۰۰ دلار).
-
شارژ کنترلر و تجهیزات جانبی: ۴۵ تا ۹۰ میلیون تومان (۵۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار).
در مجموع، هزینه اولیه راه‌اندازی یک سیستم ۵ کیلوواتی با قابلیت ذخیره‌سازی، بین ۴۹۵ تا ۹۷۲ میلیون تومان است که هزینه نصب و راه‌اندازی نیز به آن اضافه می‌شود.
آیا پنل خورشیدی خانگی به‌صرفه است؟
برای خانواده‌ای که ماهانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان بابت قبض برق پرداخت می‌کند، این سرمایه‌گذاری مقرون‌به‌صرفه نیست. با توجه به یارانه‌ای بودن برق در ایران، صرفه‌جویی سالانه این خانوار بین ۲.۴ تا ۳.۶ میلیون تومان است. با تقسیم حداقل هزینه سیستم (۴۹۵ میلیون تومان) بر حداکثر صرفه‌جویی سالانه (۳.۶ میلیون تومان)، بازگشت سرمایه حدود ۱۳۷ سال طول می‌کشد! حتی با فرض افزایش تعرفه‌های برق در آینده، این عدد همچنان غیراقتصادی است.
گزینه‌های جایگزین برای مقابله با قطعی برق
نیروگاه خورشیدی خانگی بیشتر برای مناطق دورافتاده (مثل باغ‌ها و ویلاها) یا کسب‌وکارهایی با نیاز به برق پایدار (مانند سرورها یا تجهیزات پزشکی) مناسب است. برای خانوارهای شهری، راه‌حل‌های ارزان‌تری وجود دارد:
-
دستگاه UPS خانگی: با هزینه‌ای به‌مراتب کمتر، برق مورد نیاز برای تجهیزات حساس مثل کامپیوتر و مودم را در زمان قطعی تأمین می‌کند.
-
ژنراتورهای بنزینی یا دیزلی: با هزینه اولیه پایین‌تر، برق کل خانه را تأمین می‌کنند، اما نیاز به سوخت و نگهداری دارند.
منبع:
فرارو
امیر خیرخواهان
دیدگاهتان را بنویسید