بازار؛ گروه کشاورزی: صنعت ماهیگیری نقش مهمی در اقتصاد و اشتغال جهانی ایفا می کند و تقریباً ۵۹ میلیون نفر در بخش شیلات اولیه مشغول به کار هستند. در سطح جهان، معیشت ۶۰۰ میلیون نفر تا حدودی به شیلات و آبزی پروری وابسته است. حدود ۸۸ درصد از کل تولید ماهی صرف مصرف انسان می شود و طبق اعلام سازمان غذا و کشاورزی، سرانه مصرف ماهی در جهان بیش از ۲۰ کیلوگرم در سال است.
نرخ رشد ۲.۸۰درصدی بازار جهانی ماهی ظرف ۵ سال آینده
به این ترتیب یکی از پرمصرف ترین غذاهای جهان در حال حاضر ماهی است و جای تعجب نیست که محبوبیت و مصرف آن با گذشت زمان در حال افزایش است. همچنین طبق گزارشات جهانی تولید جهانی انواع ماهی از ۱۸۴.۶ میلیون تن در سال ۲۰۲۲ به ۱۸۶.۶ میلیون تن ماهی در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است. با این حال، تجارت بین المللی محصولات شیلات و آبزی پروری در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با سال ۲۰۱۸ به دلیل همه گیری کووید-۱۹ کاهش یافته است. طبق گزارش فائو، این تجارت در سال ۲۰۲۰، ۱۵۱ میلیارد دلار درآمد داشته است که نسبت به ۱۶۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ کاهش یافته است. از نظر ارزش، بازار ماهی در سال ۲۰۲۳ به ارزش عظیم ۲۳۶.۶۱ میلیارد دلار رسیده است و انتظار می رود تا سال ۲۰۲۸ به حدود ۳۳۱ میلیارد دلار افزایش یابد.
این افزایش مصرف ناشی از عرضه قوی تر آبزی پروری و تقاضای پایدار و کاهش ضایعات است. سطح بالای مصرف همچنین ارتباط نزدیکی با افزایش تولید جهانی ماهی دارد که بین سال های ۱۹۶۱ تا ۲۰۱۷ بیش از چهار برابر شده است.
بر اساس جدیدترین گزارش منتشر شده از سوی سایت تحقیقی موردور پیش بینی می شود اندازه بازار جهانی انواع ماهی ها از سال ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۰ با نرخ رشد مرکب سالانه ۲.۸۰ درصد رو به جلو حرکت کند. این در حالی است که به گفته کارشناسان «رشد پایدار جمعیت، افزایش درآمد در اقتصادهای نوظهور و تغییر جهت به سمت پروتئین های مغذی» از شتاب تقاضا پشتیبانی می کند. گسترش آبزی پروری، همراه با افزایش بهره وری از ابزارهای کشاورزی دیجیتال، محدودیت های عرضه را کاهش می دهد، حتی با وجود اینکه سهمیه های صید آزاد محدودتر شده اند.
دلایل روند افزایش مصرف ماهی در سراسر جهان
افزایش آگاهی از ارزش غذایی غذاهای دریایی، تغییر گسترده در مصرف را تسریع می کند که مستقیماً بازار ماهی را رونق می بخشد. به نحوی که در این گزارش آمده است: هفتاد درصد از مصرف کنندگان آمریکایی پس از کووید-۱۹ آگاهی بیشتری در مورد سلامت خود گزارش داده اند و دستورالعمل های ملی رژیم غذایی اکنون مصرف دو بار در هفته غذاهای دریایی را توصیه می‌کنند. همچنین چین قصد دارد تا سال ۲۰۲۷ به ازای هر نفر ۲۵ کیلوگرم غذای دریایی مصرف کند که ۷۵ درصد بیشتر از سطح سال ۲۰۱۵ است! در حالی که هند بین سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۱ افزایش ۸۱.۴۳ درصدی در مصرف داشته است.
البته روند افزایش مصرف ماهی با افزایش در گونه های ممتاز مانند ماهی سالمون که محبوبیت آنها با روند جهانی سوشی و پوکه افزایش یافته است، بیشتر قابل مشاهده است.
افزایش عملکرد پروش ماهی با کمک هوش مصنوعی
نکته قابل توجه در این گزارش اینکه سرمایه گذاری در هوش مصنوعی، سیستم های تولید در این بخش را مدرنیزه کرده و سقف عرضه بلند مدت بازار ماهی را افزایش می دهد. بودجه هوش مصنوعی در سطح جهانی به بیش از ۶۱۰ میلیون دلار رسیده است و اپراتورهای پیشرو در مزارع، ابزارهای تشخیص تصویر را به کار می گیرند که در شناسایی جنسیت ماهی تیلاپیا به دقت ۹۵ درصد دست می یابند!. همچنین حسگرهای متصل به اینترنت اشیا، pH، دما و اکسیژن را در لحظه تنظیم می کنند و مرگ و میر و ضایعات خوراک را کاهش می دهند. از سوی دیگر در حال حاضر کشور چین از بلاکچین برای ردیابی استفاده می کند، در حالی که مزارع ماهی سالمون نروژ به شمارنده های بینایی ماشین متکی هستند که شیوع بیماری را در مراحل اولیه تشخیص می دهند. به این ترتیب است که طی سالهای اخیر سرمایه گذاری های بیشتری در بخش فناوری پرورش ماهی و ابزیان هدایت شده که منحنی رشد بازار ماهی را تقویت می کند.
از نظر جغرافیایی، آسیا و اقیانوسیه ۷۰ درصد از سهم بازار ماهی را در سال ۲۰۲۴ به خود اختصاص داده است، در حالی که پیش بینی می شود اروپا تا سال ۲۰۳۰ با نرخ رشد مرکب سالانه ۴.۲ درصد رشد کند
داده های آماری این گزارش همچنین بیانگر این است که آسیا و اقیانوسیه سهم ارزشی ۷۰ درصدی را در اختیار دارند و در سال ۲۰۲۴ از طریق تولید قوی و افزایش تقاضای شهری، ۷۶۳ میلیارد دلار درآمد ایجاد کرده اند. جالب توجه اینکه چین به تنهایی ۷۱ میلیون تن برداشت داشته است که صنعت آبزی پروری ۵۸.۱ میلیون تن آن را تأمین کرده و از نرخ رشد مرکب سالانه ۲.۶ درصد برای بازار ماهی منطقه ای پشتیبانی می کند. همچنین مصرف سرانه غذاهای دریایی هند از سال ۲۰۰۵ بیش از ۸۰ درصد افزایش یافته است و تولید آبزی پروری اندونزی در سال ۲۰۲۱ با رشد سالانه ۱۳.۶۵ درصد به ۱۴.۶ میلیون تن رسیده است.
از سوی دیگر جریان های تجاری به سرعت در حال تحول هستند به نحوی که کارشناسان معتقدند شکاف عرضه پیش بینی شده چین تا ۱۸ میلیون تن تا سال ۲۰۳۰ احتمالاً الگوهای تأمین جهانی را تغییر شکل می دهد، در حالی که تغییرات تعرفه ای در ایالات متحده، میگوی ویتنامی را به سمت آمریکای جنوبی هدایت می کند.
در آن طرف از دیدگاه قاره ای، اروپا ۸ درصد از ارزش جهانی را به خود اختصاص می دهد، اما با نرخ رشد مرکب سالانه ۴.۲درصد تا سال ۲۰۳۰، سریع ترین رشد را به خود اختصاص داده است. این گزارش بیانگر این است که صادرات غذاهای دریایی نروژ با رکورد ۱۷۵.۴ میلیارد کرون نروژ (۱۷.۶۱ میلیارد دلار آمریکا) پشتوانه شتاب منطقه ای است و ماهی سالمون ۷۰ درصد از درآمدها را تشکیل می دهد.
همچنین در حالی که تقاضای واردات اتحادیه اروپا با وجود کاهش قدرت خرید به ۱۱.۶ میلیون تن رسید؛ هزینه های خانوار به ۶۲.۹ میلیارد یورو (۷۲.۳۵ میلیارد دلار آمریکا) افزایش یافت که تا حدودی کاهش ۱۷ درصدی حجم داخلی را جبران کرد. با این وجود آلمان این دوگانگی را نشان می دهد؛ یعنی مصرف سرانه در سال ۲۰۲۳ به ۱۲.۵ کیلوگرم کاهش یافت، اما کل هزینه‌ها با ۳.۷ درصد افزایش به ۵ میلیارد یورو (۵.۷۵ میلیارد دلار آمریکا) رسید.
از سوی دیگر از منظر قاره ای، آمریکای شمالی سهم ارزشی ۱۵ درصدی را در اختیار دارد و با نرخ رشد مرکب سالانه ۳.۳ درصد در حال افزایش است. به نحوی که در سال ۲۰۲۳ ایالات متحده ۲۵.۳ میلیارد دلار غذای دریایی وارد کرد که کسری تجاری ۲۰.۳ میلیارد دلاری را به همراه داشت. این در حالی است که تعرفه های اعمال شده از ۱۰ تا ۵۴ درصد بر تأمین کنندگان کلیدی، جریان های تثبیت شده را تهدید می کند و فشار رو به بالایی را بر قیمت های خرده فروشی و حاشیه سود خدمات غذایی وارد می کند.
درآمد ۱۴.۱ میلیارد دلاری چین از صادرات ماهی و غذاهای دریایی
گفتنی است در بحث صادرات انواع ماهی نیز کشورهای «چین، نروژ، ویتنام، امریکا، هند، کانادا، شیلی، سوئد، هلند، اندونزی» به ترتیب ۱۰ کشور پیشرو هستند. به طوری که به عنوان مثال طبق جدیدترین داده های به دست آمده از مرکز تجارت بین المللی، صادرات ماهی و غذاهای دریایی سالانه ۱۴.۱ میلیارد دلار درآمد برای کشور چین به ارمغان می آورد.
دیدگاهتان را بنویسید