فرض کنید به‌تازگی خودرویی خریده‌اید و مثل همه رانندگان، بیمه شخص ثالث را هم تهیه کرده‌اید. اما چند هفته بعد، اتفاقی می‌افتد که دیگر نیازی به آن بیمه ندارید؛ شاید خودرو را بفروشید، شاید تصمیم بگیرید دیگر از آن استفاده نکنید، یا شاید بخواهید بیمه‌تان را از شرکت دیگری بگیرید. در این شرایط یک سوال مهم مطرح می‌شود: آیا می‌توان بیمه شخص ثالث را فسخ کرد؟ پاسخ کوتاه این است: بله، اما نه همیشه و نه به‌راحتی. فسخ بیمه شخص ثالث قوانین و شرایط خاص خودش را دارد. در این مطلب، همه چیز را درباره شرایط، مدارک، مراحل و محاسبه بازپرداخت بیمه شخص ثالث به زبان ساده و دقیق توضیح می‌دهیم. از شما دعوت می‌کنیم ادامه این مطلب را از دست ندهید.
فسخ بیمه شخص ثالث یعنی چه؟
فسخ بیمه شخص ثالث یعنی پایان دادن به قرارداد بیمه، پیش از موعد مقرر، به دلایلی که در قوانین بیمه مشخص شده است. برخلاف تصور عمومی، فسخ این بیمه‌نامه اجباری همیشه ممکن نیست و فقط تحت شرایط خاص قانونی انجام‌پذیر است.
نکته مهم اینکه فسخ با ابطال فرق دارد. در فسخ، قرارداد از تاریخ مشخصی به بعد متوقف می‌شود و بیمه‌گذار ممکن است بخشی از حق بیمه را پس بگیرد. اما در ابطال، انگار اصلا قراردادی وجود نداشته و شرکت بیمه تعهدی به پرداخت خسارت ندارد. دانستن این تفاوت در زمان پیگیری حقوقی یا مالی، جلوی خیلی از سردرگمی‌ها را می‌گیرد.
چه کسانی می‌توانند بیمه شخص ثالث را فسخ کنند؟
برخلاف بسیاری از قراردادهای دیگر، در بیمه شخص ثالث تنها برخی افراد و در شرایط مشخص اجازه فسخ بیمه‌نامه را دارند:
- بیمه‌گذار (شخصی که بیمه را خریداری کرده): در حالت کلی امکان فسخ از طرف بیمه‌گذار وجود ندارد، اما اگر خودرو اسقاط شود، به سرقت برود، یا بیمه‌گذار به‌اشتباه از دو شرکت مختلف بیمه گرفته باشد، می‌تواند درخواست فسخ بدهد.
- بیمه‌گر (شرکت بیمه): اگر بیمه‌گذار اقساط را پرداخت نکند، اطلاعات نادرست بدهد، یا خطر خودرو به شکل محسوسی افزایش پیدا کند (مثلا به دلیل فرسودگی)، شرکت بیمه حق دارد قرارداد را یک‌طرفه فسخ کند.
- وراث قانونی: در صورت فوت بیمه‌گذار، وراث می‌توانند در شرایطی مثل اسقاط یا عدم نیاز به خودرو، برای فسخ بیمه‌نامه اقدام کنند؛ البته به‌شرط ارائه مدارک رسمی و هماهنگی با شرکت بیمه.
شرایط فسخ بیمه شخص ثالث توسط بیمه‌گذار و شرکت بیمه
در حالت عادی، بیمه‌گذار نمی‌تواند به‌دلخواه بیمه شخص ثالث را فسخ کند. اما در شرایط مشخص زیر، امکان فسخ فراهم است:
- اسقاط خودرو: اگر خودرو از رده خارج یا اسقاط شود، با ارائه گواهی معتبر، امکان فسخ وجود دارد.
- سرقت خودرو: در صورت سرقت خودرو و داشتن تاییدیه رسمی، بیمه‌گذار می‌تواند درخواست فسخ دهد.
- فرسودگی خودرو: اگر خودرو فرسوده و غیرقابل استفاده تشخیص داده شود، امکان ابطال بیمه‌نامه وجود دارد.
- داشتن دو بیمه‌نامه برای یک خودرو: در صورتی که برای یک خودرو دو بیمه‌نامه صادر شده باشد، بیمه‌نامه‌ای که دیرتر صادر شده قابل فسخ است.
- کاهش خطر و عدم همکاری شرکت بیمه: اگر خطر بیمه کاهش یابد اما شرکت بیمه حاضر به تخفیف یا بازپرداخت مابه‌التفاوت نباشد، بیمه‌گذار می‌تواند قرارداد را فسخ کند.
- ناتوانی شرکت بیمه در ادامه قرارداد: در صورت بروز مشکلاتی که ادامه پوشش بیمه‌ای را برای شرکت بیمه غیرممکن کند، بیمه‌گذار حق فسخ دارد.
شرکت بیمه نیز می‌تواند در برخی شرایط شامل موارد زیر بیمه‌نامه را فسخ کند:
- عدم پرداخت اقساط: در صورت تاخیر یا پرداخت‌نکردن اقساط بیمه، شرکت بیمه می‌تواند قرارداد را یک‌طرفه لغو کند.
- اطلاعات نادرست: اگر بیمه‌گذار هنگام عقد قرارداد اطلاعات نادرست یا ناقصی ارائه دهد، شرکت بیمه حق فسخ خواهد داشت.
- افزایش ریسک: در صورت فرسودگی یا افزایش خطرات مربوط به خودرو، شرکت بیمه مجاز به فسخ قرارداد است.
آیا فروش خودرو باعث فسخ بیمه شخص ثالث می‌شود؟
فروش خودرو به‌تنهایی باعث فسخ بیمه شخص ثالث نمی‌شود. طبق قوانین فعلی، با انتقال مالکیت خودرو، بیمه‌نامه همچنان تا پایان اعتبارش معتبر است. خریدار می‌تواند از همان بیمه‌نامه استفاده کند، اما تخفیف‌های آن به او منتقل نمی‌شود.
برای حفظ تخفیف‌ها، فروشنده می‌تواند الحاقیه‌ای به شرکت بیمه ارائه دهد تا امتیازها به خودش یا یکی از بستگان درجه‌یکش منتقل شود. در این صورت بیمه‌نامه همچنان فعال می‌ماند، اما مشخصات مالک جدید در آن درج می‌شود.
اگر فروشنده نخواهد بیمه‌نامه را به مالک جدید منتقل کند، می‌تواند با ارائه مدارک فروش خودرو، درخواست فسخ بدهد و بخش باقی‌مانده از حق بیمه را دریافت کند. البته این کار باید پیش از وقوع حادثه و در زمان مناسب به شرکت بیمه اعلام شود. در غیر این صورت، ممکن است شرکت بیمه هیچ مسئولیتی در قبال خسارت نپذیرد.
مراحل و مدارک لازم برای فسخ بیمه شخص ثالث
اگر شرایط فسخ بیمه‌نامه را دارید، برای انجام این فرآیند باید مراحل مشخصی را طی کرده و مدارک لازم را به شرکت بیمه ارائه دهید. روند معمول به این صورت است:
- ثبت درخواست فسخ: درخواست فسخ را می‌توانید به‌صورت کتبی یا حضوری در شعب شرکت بیمه ثبت کنید. در متن درخواست باید شماره بیمه‌نامه، اطلاعات خودرو و مشخصات کامل بیمه‌گذار ذکر شود.
- ارائه اصل بیمه‌نامه: بیمه‌نامه‌ای که قصد فسخ آن را دارید، باید به‌صورت فیزیکی و با امضای بیمه‌گذار ارائه شود.
- تحویل مدارک مربوط به علت فسخ: بسته به علت فسخ، مدارکی مانند گواهی اسقاط خودرو، برگه تایید سرقت از نیروی انتظامی، یا مدارک فرسودگی خودرو باید ارائه شود. در موارد خاص مثل فروش خودرو نیز سند انتقال مالکیت موردنیاز است.
- شماره شبای بانکی به نام بیمه‌گذار: برای بازپرداخت مبلغ باقی‌مانده از بیمه، ارائه شماره شبای حساب بانکی الزامی است. این حساب باید حتما به نام بیمه‌گذار ثبت شده باشد.
پس از بررسی و تایید مدارک، شرکت بیمه فرآیند فسخ را انجام می‌دهد و در صورت لزوم، مبلغ باقی‌مانده از حق بیمه را به شما بازمی‌گرداند.
نحوه محاسبه حق بیمه برگشتی پس از فسخ
وقتی بیمه شخص ثالث فسخ می‌شود، معمولا بخشی از حق بیمه به بیمه‌گذار برگردانده می‌شود. اما نحوه محاسبه این مبلغ، بستگی دارد به اینکه چه کسی فسخ را انجام داده باشد؛ بیمه‌گذار یا شرکت بیمه. اگر فسخ از طرف بیمه‌گذار انجام شود، مبلغ بازگشتی به‌صورت کوتاه‌مدت محاسبه می‌شود؛ یعنی شرکت بیمه درصدی از حق بیمه را بابت هزینه‌های ثابت و کارمزد کسر می‌کند. از طرفی اگر فسخ از طرف شرکت بیمه (بیمه‌گر) باشد، بازپرداخت به‌صورت روزشمار انجام می‌شود که برای بیمه‌گذار به‌صرفه‌تر است، چون دقیقا به‌ازای روزهای استفاده‌نشده مبلغ بازگردانده می‌شود.
فرض کنید بیمه‌نامه‌ای به قیمت یک میلیون تومان برای یک سال (۳۶۵ روز) صادر شده است. اگر بیمه‌گذار پس از ۹۰ روز تصمیم به فسخ بگیرد، شرکت بیمه ابتدا درصد استفاده‌شده را محاسبه می‌کند و سپس مطابق جدول کوتاه‌مدت، مثلا ۴۰٪ حق بیمه را برای آن ۹۰ روز لحاظ می‌کند. در این حالت ۶۰٪ باقی‌مانده (معادل ۶۰۰ هزار تومان) ممکن است با کسرهایی، به بیمه‌گذار برگشت داده شود. در مقابل، اگر فسخ از طرف شرکت بیمه باشد، مثلا در روز ۹۰ام، آن وقت فقط ۹۰ روز حق بیمه محاسبه و ۲۷۵ روز به‌صورت دقیق و بدون جریمه به بیمه‌گذار برگشت داده می‌شود.
نکات مهمی که باید درباره فسخ بیمه‌نامه شخص ثالث بدانید
قبل از اینکه برای فسخ بیمه شخص ثالث اقدام کنید، بهتر است چند نکته مهم و بعضا نادیده‌گرفته‌شده را در نظر بگیرید:
- فسخ بدون دلیل موجه امکان‌پذیر نیست: بیمه شخص ثالث برخلاف بیمه‌های اختیاری، بدون دلیل قانونی قابل فسخ نیست. صرفا نارضایتی از خدمات بیمه یا تصمیم شخصی برای تغییر شرکت بیمه، مجوزی برای فسخ نیست. تنها در مواردی مثل اسقاط خودرو، سرقت، فرسودگی یا صدور دو بیمه‌نامه، امکان فسخ وجود دارد.
- در صورت فروش خودرو، حتما انتقال مالکیت را به شرکت بیمه اعلام کنید: اگر خودرو را فروخته‌اید ولی انتقال مالکیت را به شرکت بیمه اعلام نکرده‌اید، ممکن است همچنان در قبال خسارات احتمالی مسئول شناخته شوید. همچنین بدون اعلام رسمی، امکان فسخ یا انتقال تخفیف‌ها وجود ندارد.
- در صورت نپرداختن اقساط، ممکن است به لیست سیاه بیمه‌ای وارد شوید: اگر اقساط بیمه شخص ثالث را به‌موقع پرداخت نکنید، نه تنها بیمه‌نامه‌تان معلق یا فسخ می‌شود، بلکه ممکن است در فهرست بدهکاران شرکت بیمه قرار بگیرید. این موضوع می‌تواند در تمدید یا خرید بیمه‌های بعدی برایتان مشکل ایجاد کند.
سخن پایانی
دفسخ بیمه شخص ثالث فقط در شرایط مشخصی ممکن است؛ مثل زمانی که خودرو اسقاط، سرقت یا فرسوده شده باشد، یا به‌اشتباه برای یک خودرو دو بیمه‌نامه صادر شده باشد. در غیر این صورت، امکان فسخ وجود ندارد و حتی تلاش برای لغو بدون دلیل موجه ممکن است مشکلاتی مثل رد درخواست یا حتی ورود به فهرست بدهکاران شرکت بیمه را به‌دنبال داشته باشد. به همین دلیل توصیه می‌شود پیش از هر اقدامی، حتما با مشاور بیمه مشورت کرده و شرایط قرارداد را به‌دقت مطالعه کنید.
خرید بیمه شخص ثالث: https://bimebazar.com/third-party-insurance/
در بیمه‌بازار می‌توانید بیمه‌نامه‌های شرکت‌های مختلف را از نظر پوشش، قیمت و حتی شرایط فسخ بررسی کنید و با اطمینان کامل، بیمه‌ای بخرید که در زمان نیاز، واقعا پشتیبان‌تان باشد. اطلاعات بیشتر درباره فسخ بیمه شخص ثالث:
https://bimebazar.com/blog/third-party-insurance-policy-cancellation/
سلام وقت بخیر. اگه بیمه شخص ثالث رو به‌صورت اقساطی خریده باشیم و بخوایم خودرو رو بفروشیم، آیا باز هم میشه بیمه‌نامه رو فسخ کرد و مبلغی رو پس گرفت؟ یا باید اول همه اقساط پرداخت بشن؟
آقای اصغری عزیز سلام،
سوال بسیار مهمی پرسیدید. در صورتی که بیمه شخص ثالث به‌صورت اقساطی خریداری شده باشه، تا زمانی که تمامی اقساط پرداخت نشده باشه، امکان فسخ و دریافت مبلغ باقی‌مانده وجود نداره. شرکت بیمه معمولاً در زمان بررسی درخواست فسخ، وضعیت پرداخت اقساط رو چک می‌کنه و اگر قسط معوق وجود داشته باشه، اول باید تسویه کامل انجام بشه.
پیشنهاد می‌کنیم پیش از فروش خودرو با پشتیبانی شرکت بیمه‌تون تماس بگیرید