به گزارش نبض بازار-امروزه در بازار سیم‑کارت ایران، «سیم‌کارت رند» به کالایی بدل شده است که نه فقط برای استفاده‌ی روزمره، بلکه به چشم سرمایه و وسیله‌ای برای «پرستیژ» نگاه می‌شود. در این فضا، همراه اول که بزرگ‌ترین اپراتور موبایل کشور است، بازار سیم‌کارت رند را به شکلی اجرا کرده که بعضی خطوط خاص با قیمت‌هایی به مراتب بالاتر از ارزش واقعی، حتی تا چند میلیارد تومان معامله می‌شوند.
وقتی سیم‌کارتی که قرار بود وسیله‌ای عمومی برای ارتباط باشد، با قیمت‌هایی چند برابر و گاهی نجومی فروخته شود، حق مخاطب و مفهوم عدالت اجتماعی زیر سوال می‌رود و این دقیقاً همان چیزی است که امروز بسیاری از کاربران از همراه اول انتقاد می‌کنند.
رِند بودن؛ ابزار پرستیژ یا ابزار کسب سود؟
سیم‌کارت رند معمولاً به شماره‌هایی گفته می‌شود که به‌واسطه ترتیب اعداد، سادگی به خاطر سپردن یا زیبایی ظاهری‌شان محبوب‌اند؛ مثلاً ۰۹۱۲۱۲۳… یا الگو‌هایی از این دست. طبیعی است که چنین شماره‌هایی خواهان داشته باشند، اما بر اساس مشاهدات بازار، همراه اول یا واسطه‌های مرتبط با آن، این تقاضا را به فرصتی برای سود تبدیل کرده‌اند.
در وب‌سایت‌های فعال در عرصه خرید و فروش سیم‌کارت رِند، قیمت برخی خطوط رِند همراه اول از چند صد میلیون تومان شروع می‌شود؛ اما در همان فضا گزارش شده که برخی خطوط بسیار خاص (با ترکیب بسیار «رند») تا «چندین میلیارد تومان» هم به فروش رفته‌اند. این یعنی رقمی که به راحتی معادل قیمت آپارتمانی در تهران یا سرمایه‌ای جدی است.
این وضعیت به اندازه‌ای است که بازار سیاه واسطه‌ها ایجاد شده و افراد عادی برای داشتن یک شماره رِند مجبورند نه‌تنها با قیمت بالا مواجه شوند، بلکه ریسک امنیتی و قانونی نیز بپذیرند — چرا که این معاملات اغلب خارج از چارچوب رسمی و با واسطه انجام می‌شود.
شکست وعده «دسترسی عمومی»؛ وقتی شماره تلفن لوکس می‌شود
ماهیت اولیه سیم‌کارت برقراری ارتباط است؛ وسیله‌ای عمومی نه لوکس. وقتی خطوط به قیمت‌های چندصد میلیونی تا میلیاردی فروخته می‌شوند، عملاً مفهوم عمومی بودن خدمات موبایل زیر سوال می‌رود. افرادی که توان مالی ندارند، از داشتن شماره رند محروم می‌شوند؛ این یعنی نوعی «فاصله طبقاتی ارتباطات»
همراه اول با این سیاست، نه فقط بازار را از تعلق عمومی به انحصار ثروتمندان درمی‌آورد، بلکه حق اولیه کاربران برای داشتن شماره‌ای ساده و در دسترس را نیز تغییر می‌دهد. این اقدام از منظر اخلاقی و اجتماعی قابل نقد است و برخلاف مسئولیت یک اپراتور خدمات عمومی قرار دارد.
تضاد درآمد و کیفیت؛ سود هنگفت، خدمات متوسط
نکته هشداردهنده این است که سود هنگفت ناشی از فروش سیم‌کارت‌های رِند، لزوماً به بهبود خدمات یا زیرساخت‌ها تبدیل نمی‌شود. بسیاری از مشترکان گزارش داده‌اند که با وجود پرداخت قیمت بالا برای خط رند، همچنان با ضعف پوشش شبکه، قطع و وصل اینترنت یا آنتن‌دهی مشکل دارند. این یعنی شرکت نه به کیفیت خدمات توجه کرده، نه سهمی از آن سود هنگفت را به کاربران بازگردانده است.
در حالی که همراه اول با فروش سیم‌کارت‌های رند، درآمد بالایی کسب می‌کند، کیفیت خدمات اصلی اینترنت، پوشش شبکه، سرعت و پایداری برای بسیاری کاربران پایین باقی مانده است. تضادی آشکار بین کسب سود و ارائه کیفیت که به نارضایتی عمومی منجر شده است.
واسطه‌ها، بازار سیاه و ریسک برای کاربران
با قیمت‌های بالا و تقاضای زیاد برای شماره‌های خاص، بازار واسطه‌ها و دلالان شکل گرفته است. سایت‌هایی که در آنها سیم‌کارت رند خرید و فروش می‌شود، شاهد معاملات چند صد میلیونی تا میلیاردی هستند. در بسیاری موارد، انتقال رسمی خط نیز اجبار نشده یا به سختی انجام می‌شود و خریداران مجبورند به واسطه اعتماد کنند؛ مسأله‌ای که ریسک سوء‌استفاده و مشکلات حقوقی را بالا می‌برد.
همچنین، قیمت رسمی سیم‌کارت (غیر رند) همراه اول بسیار پایین‌تر است و بسیاری خطوط عادی با قیمت ناچیزی فروخته می‌شوند. اما تفاوت بین آنها و خطوط رند نه در کیفیت، بلکه فقط در ظاهر و ترتیب اعداد است. این یعنی سودی که از تفاوت ظاهری شماره ایجاد می‌شود، هیچ کمکی به ارتقای خدمات واقعی نمی‌کند.
پیامد‌های اجتماعی و اعتماد عمومی
وقتی سیم‌کارت (یک کالای ضروری و عمومی) به کالایی لوکس بدل می‌شود، مفهوم برابری در دسترسی به ارتباطات مخدوش می‌شود. این اتفاق اثرات اجتماعی دارد؛ از احساس تبعیض در میان کاربران تا کاهش اعتماد عمومی به اپراتور.
بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی و انجمن‌ها ابراز کرده‌اند که چنین سیاست‌هایی موجب شده‌اند «شماره تلفن رند» را به‌عنوان نماد وضعیت مالی یا اجتماعی ببینند، نه وسیله‌ای ساده برای ارتباط. حتی بعضی گفته‌اند که حاضر نیستند برای چنین «نمادی» هزینه کنند، به‌خصوص وقتی کیفیت خدمات به نحو شایسته‌ای ارائه نمی‌شود.
چرا همراه اول ادامه می‌دهد؟؛ سود کوتاه‑مدت ترجیح دارد بر مسئولیت
با وجود انتقادات، همراه اول انگیزه زیادی برای ادامه این وضعیت دارد: فروش سیم‌کارت رند به دلیل سود بالا و هزینه اندک تولید به منبعی جذاب برای درآمد زایی بدل شده است. شرکت نیازی نمی‌بیند که درآمد حاصل را صرف توسعه شبکه، ارتقای کیفیت یا پشتیبانی کند، چون بازار هم اکنون تحت تسلط اوست و تقاضا حتی بیشتر هم می‌شود.
از دید شرکت، رِند بودن سیم‌کارت فقط یک ویژگی ظاهری است که ارزش گذاری بر آن آزاد است. اما از دید کاربر، این یک بی‌عدالتی در دسترسی است و تبدیل حق عمومی ارتباط به کالای لوکس.
اگر این روند ادامه یابد، همراه اول نه فقط اعتماد مشتریان را از دست می‌دهد، بلکه جایگاه اخلاقی و اجتماعی‌اش نیز زیر سوال خواهد رفت تولید سود از رنج کاربران، در نهایت زیان آن برای خودش خواهد بود.
دیدگاهتان را بنویسید