در دنیای معاملهگری، داشتن یک ایده یا استراتژی معاملاتی تنها نقطه شروع است. اما چگونه میتوانیم بفهمیم که آیا این استراتژی در شرایط واقعی بازار نیز کارایی دارد یا صرفاً یک تئوری زیبا بر روی کاغذ است؟ ورود به بازار با یک استراتژی تستنشده، مانند رفتن به یک نبرد با سلاحی است که از عملکرد آن اطمینان ندارید؛ یک ریسک غیرضروری و بسیار پرهزینه.
اینجاست که فرآیند «بکتست» (Backtesting) وارد میدان میشود. آموزش بکتست گرفتن، یکی از مهمترین مهارتهایی است که یک معاملهگر سیستماتیک باید آن را بیاموزد. بکتست به فرآیند شبیهسازی اجرای یک استراتژی معاملاتی بر روی دادههای تاریخی بازار گفته میشود تا عملکرد و سودآوری آن در گذشته ارزیابی شود. این کار به شما اجازه میدهد تا قبل از ریسک کردن حتی یک ریال از سرمایه خود، نقاط قوت و ضعف استراتژیتان را شناسایی کنید.
پلتفرم قدرتمند تریدینگ ویو (TradingView) ابزارهای فوقالعادهای برای این کار در اختیار ما قرار میدهد. در این راهنمای جامع، ما به صورت گامبهگام، روش بکتست گرفتن دستی را با استفاده از ابزار «Bar Replay» در تریدینگ ویو به شما آموزش میدهیم.
چرا بکتست اینقدر حیاتی است؟
بکتست کردن یک استراتژی، چندین مزیت کلیدی برای یک معاملهگر دارد:
- اثبات کارایی (Proof of Concept): به شما نشان میدهد که آیا استراتژی شما در گذشته سودآور بوده است یا خیر. اگر یک استراتژی در دادههای گذشته نتواند سود بسازد، به احتمال زیاد در آینده نیز نخواهد توانست.
- ایجاد اعتماد به نفس: وقتی شما با دادههای آماری میبینید که استراتژیتان در بلندمدت یک برآیند مثبت (Positive Expectancy) دارد، با اعتماد به نفس بسیار بیشتری آن را در بازار واقعی اجرا خواهید کرد و در زمان ضررهای متوالی (که برای هر استراتژی اتفاق میافتد)، دچار تردید و وحشت نخواهید شد.
- بهینهسازی پارامترها: بکتست به شما اجازه میدهد تا پارامترهای مختلف استراتژی خود (مانند تنظیمات اندیکاتورها، حد سود و حد ضرر) را تغییر داده و بهینهترین حالت ممکن را پیدا کنید.
- درک شخصیت استراتژی: از طریق بکتست، شما معیارهای مهمی مانند حداکثر افت سرمایه (Max Drawdown)، نرخ موفقیت (Win Rate) و میانگین سود به ضرر را به دست میآورید که به درک عمیقتری از شخصیت و ریسکهای استراتژیتان کمک میکند.
آمادهسازی برای بکتست: پیشنیازها
قبل از شروع، باید دو چیز را آماده کنید:
- یک استراتژی معاملاتی با قوانین کاملاً مشخص: استراتژی شما باید دارای قوانین ورود، خروج، حد سود و حد ضرر کاملاً عینی و بدون ابهام باشد. شما نباید در لحظه تصمیمگیری کنید.
- یک حساب کاربری تریدینگ ویو (نسخه Pro یا بالاتر): ابزار «Bar Replay» که قلب بکتست دستی است، در نسخههای رایگان تریدینگ ویو در دسترس نیست و شما حداقل به یک اشتراک Pro نیاز دارید.
راهنمای گامبهگام بکتست دستی با ابزار Bar Replay
فرض کنید ما یک استراتژی ساده داریم: «در تایمفریم ۴ ساعته جفتارز EUR/USD، هرگاه میانگین متحرک ساده ۲۰ روزه (SMA 20) از پایین، میانگین متحرک ۵۰ روزه (SMA 50) را به سمت بالا قطع کرد (تقاطع طلایی)، وارد معامله خرید میشویم. حد ضرر را زیر کف قبلی و حد سود را دو برابر حد ضرر قرار میدهیم.»
گام اول: راهاندازی محیط بکتست
- نمودار EUR/USD را در تایمفریم ۴ ساعته باز کنید.
- اندیکاتورهای مورد نیاز (SMA 20 و SMA 50) را به نمودار اضافه کنید.
- در نوار ابزار بالای صفحه، روی دکمه «Bar Replay» کلیک کنید. یک خط عمودی قرمز رنگ بر روی نمودار ظاهر میشود.
- این خط را به نقطهای در گذشته که میخواهید بکتست خود را از آنجا شروع کنید (مثلاً ابتدای سال ۲۰۲۳) منتقل کرده و کلیک کنید. تمام کندلهای بعد از آن نقطه، از روی نمودار پنهان خواهند شد.
گام دوم: شبیهسازی بازار
اکنون یک پنل کنترل کوچک در پایین صفحه ظاهر شده است. با کلیک بر روی دکمه «Play»، کندلها یکی یکی و با سرعتی که شما تنظیم کردهاید، شروع به ظاهر شدن میکنند. شما میتوانید در هر لحظه با دکمه «Pause» شبیهسازی را متوقف کنید.
گام سوم: اجرای استراتژی و ثبت نتایج
حالا شما باید دقیقاً مانند یک معاملهگر واقعی عمل کنید. کندل به کندل به جلو بروید و منتظر سیگنال ورود استراتژی خود باشید.
- با دیدن سیگنال ورود (تقاطع SMA 20 از بالای SMA 50)، شبیهسازی را متوقف کنید.
- از ابزار «Long Position» یا «Short Position» در نوار ابزار سمت چپ تریدینگ ویو استفاده کنید. این ابزار به شما اجازه میدهد تا نقطه ورود، حد سود (سبز) و حد ضرر (قرمز) خود را به صورت بصری روی نمودار مشخص کنید.
- شبیهسازی را دوباره اجرا کنید و منتظر بمانید تا قیمت یا به حد سود شما برسد یا به حد ضرر.
- نتیجه معامله (سود یا ضرر به پیپ یا درصد) را در یک فایل اکسل ثبت کنید.
- این فرآیند را برای حداقل ۱۰۰ معامله تکرار کنید تا یک حجم نمونه آماری قابل اتکا به دست آورید.
گام چهارم: تحلیل نتایج
پس از ثبت نتایج حداقل ۱۰۰ معامله، زمان تحلیل فرا رسیده است. در فایل اکسل خود، موارد زیر را محاسبه کنید:
- نرخ موفقیت (Win Rate): چند درصد از معاملات شما سودآور بودهاند؟
- میانگین سود و میانگین ضرر: میانگین اندازه معاملات برنده و بازنده شما چقدر است؟
- نسبت سود به ضرر (Profit Factor): کل سود تقسیم بر کل ضرر. این عدد باید بیشتر از ۱ باشد.
- حداکثر افت سرمایه (Max Drawdown): بیشترین میزان افت سرمایه متوالی چقدر بوده است؟
این دادهها به شما یک دید کامل و بدون تعصب از عملکرد واقعی استراتژیتان میدهد. فرآیند بک تست استراتژی ترید میتواند زمانبر باشد، اما ارزشی که ایجاد میکند، غیرقابل قیمتگذاری است.
جمعبندی
بکتست کردن یک استراتژی، پلی است میان تئوری و عمل. این فرآیند، ذهنیت شما را از یک «معتقد» به استراتژی به یک «داننده» عملکرد آن تغییر میدهد. با صرف زمان برای تست دقیق سیستم معاملاتی خود، شما نه تنها از ضررهای بزرگ در آینده جلوگیری میکنید، بلکه اعتماد به نفسی را به دست میآورید که برای اجرای منضبط استراتژی در شرایط پر استرس بازار واقعی، حیاتی است. هرگز بدون داشتن دادههای آماری از گذشته یک استراتژی، آینده مالی خود را به آن گره نزنید.
آیا نتایج بکتست همیشه قابل اعتماد هست یا ممکنه توی بازار واقعی متفاوت بشه؟
نتایج بکتست دید خوبی میده، اما ۱۰۰٪ تضمینی نیست. چون در بکتست، شرایط واقعی مثل لغزش قیمتی (slippage)، اسپرد متغیر یا اخبار ناگهانی لحاظ نمیشن. برای اطمینان بیشتر بهتره بعد از بکتست، روی دادههای زنده (Forward Test) یا با حساب دمو استراتژی رو دوباره بررسی کنید.